Vorige week hebben Jenny Giezeman en ik de zevende leergang Verbindend Leiderschap afgerond. Dat was een hele puzzel met vijf modules van twee dagen en een geplande start in maart 2020 net na de eerste lockdown. Gelukkig zijn we daar, met flexibiliteit van iedereen, uitgekomen en is het zelfs gelukt om voor de meeste modules fysiek bij elkaar te komen. Wat daarbij hielp is de nieuwe, ruime locatie in de polder boven Utrecht. Die biedt alle gelegenheid om echt 1,5 m afstand te houden, voldoende te ventileren, oefeningen in de natuur te doen en is nog inspirerend ook :-).
Met de ervaring die we de afgelopen jaren in de leergang hebben opgedaan geven we nu ook meer en meer leiderschapstrajecten binnen organisaties. Eind 2019 hebben we alle teamleiders van Infomedics getraind, in het najaar van 2020 zijn we gestart met een leiderschapstraject bij AVogel, binnenkort beginnen we met Verbindend Leiderschap en Verbindend Coachen bij Curio praktijkschool en in het voorjaar gaan we met Verbindend Leiderschap aan de slag bij de Nijmeegse politie.
Het is natuurlijk verschillend wat leidinggevenden halen uit de leergang. De één geeft aan er blij van te worden om met meer verbinding te communiceren, een ander om in lastige situaties tot een win-win te komen en weer een ander om bij te dragen aan meer betrokkenheid in het team. Maar wat me ook dit jaar opvalt is dat de tools van zelf-empathie, zelfreflectie en zelfsturing waarmee we werken, hen misschien wel het meeste opleveren.
En op dat punt wil ik wat dieper ingaan. Want hoe komt het dat deelnemers aan een training die gericht is op leiderschap, verbinding en communicatie (die vooral extern zichtbaar worden), de interne tools (gericht op jezelf) het meest waarderen? Voor mij heeft dat te maken met 3 principes:
1. Je eigen aandeel
Een uitspraak die ik jaren geleden in een boek las en me nog altijd herinner luidt: ‘Valt het je op dat, als jij een probleem hebt, jíj er altijd bij bent?’ Nou, daar moest ik even over nadenken…
Maar, inderdaad, als ik een probleem heb ben ik er altijd bij…
Sterker nog, ik ben eigenlijk de enige constante factor in al mijn problemen…
Uhhm, misschien ben ik zelf wel de belangrijkste oorzaak van al mijn problemen… Want situaties zijn op zich geen probleem. Situaties zijn situaties. Ze zijn een probleem omdat ik ze als probleem ervaar. En als ik zie wat mijn eigen aandeel in een probleemsituatie is, mijn perspectief, lost het vaak al grotendeels op. Zelfs als er nog geen oplossing is.
En juist omdat je als leidinggevende met zoveel ‘problemen’ te maken krijgt, levert het je dus enorm veel op als je daar op een effectievere manier mee omgaat.
2. Uitstralingseffect
Misschien ken je situaties waarin je merkt dat er in een team verwarring is over de koers van de organisatie, beleid of bepaalde keuzes die worden gemaakt. Soms heeft dat te maken met de communicatie daarover, soms met teamleden die iets anders willen. Maar veel vaker heeft het te maken met onvoldoende helderheid of onzekerheid bij de manager zelf. Een kleine verwarring bij de verantwoordelijke leidinggevende kan zich makkelijk vertalen in een grote verwarring bij het team. Want hoe kun je een boodschap helder over brengen als je zelf niet helder bent? M.a.w. het uitstralingseffect van een bepaalde staat van zijn (in dit geval verwarring of onzekerheid) kan enorm zijn. Zeker als die persoon een leidinggevende rol heeft en/of met veel mensen intensief contact heeft.
Vandaar dat we veel aandacht besteden aan het oplossen van interne conflicten. Zodat je veel effectiever het gesprek met een collega of je team aan kunt gaan.
3. Empathie
Empathie is één van de belangrijkste competenties binnen een organisatie en de kern van Verbindend Leiderschap. Alleen is deze stelling nauwelijks objectief te noemen als je, zoals ik, hier training in geeft. Daarom ben ik blij dat Satya Nadella dit, bij zijn aantreden als CEO van Microsoft (5 jaar geleden), in diverse interviews heeft benoemd. En het boek Nonviolent Communication van Marshall Rosenberg expliciet aan zijn teamleden aanraadde. Deze week werd bekend dat hij Marshall’s boek zelfs op nummer 1 van zijn eigen lijstje zet.
Empathie is voor de meeste mensen vooral extern gericht: hoe kan ik me beter inleven in mijn gesprekspartner, hoe luister ik naar wat de klant wil. Maar ook hier is mijn ervaring dat het intern begint: als ik geen empathie voor mezelf heb (voor de deadlines, de stress, de soms onmogelijke planningen) is er meestal ook geen ruimte voor empathie voor de ander. Of die ander nu een teamlid is, mijn leidinggevende, een samenwerkingspartner of een familielid. Hier vind je een filmpje van Satya Nadella over hoe hij, vooral door zijn zoon, empathie heeft geleerd.
Als je benieuwd bent naar hoe we bovenstaande principes in Verbindend Leiderschap verwerkt hebben, nodig ik je uit om het programma te bekijken. In het voorjaar van 2021 starten we een nieuwe leergang op een bijzondere plek in de polder bij Utrecht. Als je persoonlijke vragen hebt kun je direct contact met me opnemen via 06 – 16 91 44 52 of martin@ai-opener.nl
